W dniu 9 grudnia 2025 r. Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Wyszkowie gościła w swojej siedzibie uczestników seminarium popularnonaukowego pt. „Wokół Stefana Żeromskiego”, zorganizowanego z okazji 100. rocznicy śmierci wybitnego pisarza.
Seminarium popularnonaukowe z okazji 100. rocznicy śmierci jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy – Stefana Żeromskiego, zgromadziło grono osób zainteresowanych odkryciem wielu mniej znanych faktów z jego życia i działalności oraz ekspertów i osoby zaangażowane w tworzenie, i opiekę nad miejscami upamiętniającymi pisarza. W programie znalazły się m.in. wykłady, zwiedzanie wystawy, wizyta na historycznej plebanii oraz wydawnicza niespodzianka.
Sejm ustanowił rok 2025 Rokiem Stefana Żeromskiego. Pisarz został określony w uchwale ,,duchowym autorytetem polskiej inteligencji, autorem opowiadań, powieści, dramatów i reportaży, które ukształtowały narodowe myślenie wielu pokoleń Polaków. Stefan Żeromski był twórcą przekonanym o doniosłej funkcji literatury, wierzył, bowiem w szczególne posłannictwo pisarza i w jego odpowiedzialność za kształtowanie losu narodu i Ojczyzny” – czytamy w dokumencie. Bogatej twórczości literackiej Żeromskiego towarzyszyła równie intensywna działalność społeczna. Pisarz uczestniczył w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach, był projektodawcą Akademii Literatury Polskiej, prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich i polskiego oddziału PEN Clubu, a w 1918 roku stanął na czele ,,Rzeczypospolitej Zakopiańskiej”. Obie te swoje aktywności, pisarską i społeczną, podporządkował dewizie zapisanej w młodzieńczym dzienniku:
,,Więc moja ludzkość to Polacy, mój wszechświat – to moja ziemia, a mój Bóg – to ojczyzna z tym wszystkim, co się w tym wyrazie zamyka…”.
Otwarcia seminarium dokonała dyrektor Miejsko-Gminnej Biblioteki w Wyszkowie Małgorzata Ślesik-Nasiadko. Następnie wysłuchano wykładów:
Prof. Hanny Krajewskiej, reprezentującej Towarzystwo Rapperswilskie i Archiwum PAN w Warszawie, – Stefan Żeromski w Rapperswilu 1892-1896,
Dr Hanny Szaflik reprezentującej Towarzystwo Miłośników i Zabytków Konstancina im. Stefana Żeromskiego – Willa Świt – dom Stefana Żeromskiego w Konstancinie,
Wojciecha Purtaka z Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom” w Ciekotach – Żeromski muzealny. Wokół miejsc kultywujących pamięć o pisarzu,
Piotra Płochockiego – Bolszewicy na polskiej plebanii.
Podczas seminarium na ręce Dyrektor PAN Archiwum w Warszawie została przekazana plakieta upamiętniająca uchwałę Rady Miejskiej Konstancina-Jeziorny o nadaniu Stefanowi Żeromskiemu tytułu: „Honorowego Obywatela Gminy Konstancin-Jeziorna”.
Archiwum PAN w Warszawie i Towarzystwo Rapperswilskie zaprezentowało również dwie wystawy: „Żeromski w Rapperswilu” i „Rapperswil na dawnych kartkach”.
Na zakończenie I zastępca burmistrza Wyszkowa Alicja Staszkiewicz, autorka wstępu i inspiratorka pomysłu wydania pierwszy raz w historii w formie odrębnej pozycji, reportażu Stefana Żeromskiego pt. „Na probostwie w Wyszkowie”, zaprezentowała zapowiadaną wcześniej „niespodziankę wydawniczą”. Stefan Żeromski opisał pobyt Juliana Marchlewskiego, Feliksa Dzierżyńskiego i Feliksa Kohna, czyli przedstawicieli Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski na plebanii parafii św. Idziego. Publikacja została wydana nakładem Miejsko–Gminnej Biblioteki Publicznej im C. Norwida w Wyszkowie.
Następnie zebrani udali się w towarzystwie dyrektor Biblioteki oraz regionalisty Michała Depty do plebanii, gdzie miały miejsce opisane w publikacji wydarzenia.
Konferencja okazała się niezwykle fascynującą opowieścią o Stefanie Żeromskim, z wieloma mało znanymi faktami oraz wielką pracą polskich patriotów chcących zachować pamięć o naszym wybitnym pisarzu. Była to też wyprawa po miejscach, w których żył i pracował, a które do dziś przetrwały, a pamiątki umieszczono w tworzonych specjalnie muzeach.
/J.Cz.; foto KW, MGBP/
