ggg ggg ggg ggg ggg

PROJEKT „INTELIGENTNE RYBACTWO” – PROPAGOWANIE EKOLOGICZNYCH METOD POŁOWÓW ŚRÓDLĄDOWYCH

Rybołówstwo, obok łowiectwa i zbieractwa, od wieków było jednym ze sposobów zdobywania pożywienia. Dla ludności mieszkającej nad większymi wodami było ono głównym zajęciem i źródłem utrzymania. Najstarsze archeologiczne znaleziska świadczące o tym, że ludzie zajmowali się poławianiem ryb pochodzą z epoki kamiennej z okresu późnego paleolitu – 10 000 lat p.n.e.

Przy wyciąganiu niewodu łódź wpływa pod sieć w miejscu, gdzie zaczyna się klatka łowna

Rybołówstwo było zdecydowanie łatwiejszym i bezpieczniejszym od polowania sposobem pozyskiwania białka zwierzęcego. Początkowo ryby łowiono za pomocą włóczni oraz harpunów wykonanych z rogów i kości. Metody te sprawdzały się tylko w płytkich i przejrzystych wodach.W innych miejscach narzędzia tego typu były zawodne i człowiek musiał udoskonalić metody. W okresie neolitu (6 000 -2 000 lat p.n.e.) zaczął wyplatać pierwsze narzędzia i sieci używając do tego przybrzeżnej roślinności, włókien roślinnych i włosów. Zaczął również stosować pierwsze haczyki. Z okresu średniowiecza pochodzi wiele precyzyjnych opisów narzędzi rybackich takich jak: sieci, niewody, wędy czy mieroże. Dzisiejsze techniki połowów są podobne do tych, które rybacy stosowali dawniej. Wiele współczesnych narzędzi różni się od tych dawnych jedynie wielkością, tworzywem i nazwą. Do I wojny światowej sieci były dziane z włókien lnu, konopi i bawełny. Do obręczy żaków i mieroży powszechnie stosowano wiklinę. Pławy robiono z kory sosnowej, topolowej lub korka. Dopiero w latach 60. XX wieku zaczęto stosować sieci stylonowe wykonane z tworzyw sztucznych. Były one trwalsze, lżejsze, łowniejsze oraz łatwiejsze w użyciu. Nie potrzebowały również codziennego suszenia czy konserwacji (Adamczewski J.).

Połowy narzędziami nieselektywnymi mają jedną cechę odróżniającą je od połowów sieciami skrzelowymi: w tych ostatnich ryby często ranią się, podczas gdy w przypadku sprzętu nieselektywnego ryby gromadzą się w matni, w której mogą swobodnie pływać. To oznacza, że ryby niewymiarowe, gatunki chronione czy też ryby drapieżne, które chcemy zostawić w środowisku, nie doznają uszkodzeń ciała i mogą być uwalniane
w doskonałej kondycji. Także jakość złowionych ryb jest lepsza, co jest istotne dla rybaków.
Bardzo ważną korzyścią ze stosowania sprzętu nieselektywnego jest spowalnianie degradacji czy wręcz rekultywacja ekosystemów wodnych poprzez usuwanie nadmiaru ryb planktonożernych.
Poprawa jakości wód i złowionych ryb pozytywnie wpływa na kondycję sektora rybackiego i rozwój wędkarstwa, a w rezultacie na rozwój obszarów nadwodnych.

Nieselektywne połowy śródlądowe w Finlandii

Pod względem wpływu na zasoby ryb, w komercyjnym rybactwie śródlądowym wyróżnia się dwa rodzaje metod łowienia: selektywną i nieselektywną. Powszechnie uznaje się, że metoda selektywna, najczęściej przy użyciu sieci skrzelowych, ukierunkowana na duże osobniki gatunków ryb drapieżnych i również spokojnego żeru ma negatywny wpływ na populację ryb i na cały ekosystem wodny. Dlatego naukowcy fińscy zalecają stosowanie w komercyjnym rybołówstwie nieselektywnych narzędzi połowowych.
Nieselektywny sprzęt rybacki, używany w północnej Finlandii

Niewody stawne
Niewody stawne (Ryc. 1) są głównie stosowane do połowów siei (Coregonus lavaretus s.l.) i sielawy (C. albula), ale jest to również uniwersalne narzędzie, które umożliwia połów wielu innych gatunków ryb. Na jeziorach, w których występuje płoć (Rutilus rutilus), także okazuje się być efektywnym sprzętem do połowu tego gatunku.
Wysokość niewodu i wielkość oczka siatki są zależne od głębokości miejsca połowu i gatunku ryb. Użycie tych narzędzi wymaga odpowiednio dużych łodzi, długości 5-7 metrów, oraz wyszkolonych rybaków. Podstawowe umiejętności można zdobyć po 3-5-dniowym szkoleniu.

Żaki i mieroże
Żaków i mieroży używa się w północnej Finlandii głównie do połowu szczupaka (Esox Lucius)
i miętusa (Lota lota). W południowej Finlandii są one efektywnym sprzętem na sandacza (Sander lucioperca) i ryby karpiowate, takie jak np. leszcz (Abramis brama).
Są to narzędzia dość łatwe w użyciu, jednakże prawidłowe rozstawianie i sprawdzanie ich wymaga pewnej wiedzy. Schemat budowy mieroży przedstawia Ryc. 2.
Więcierze
Więcierze są zbudowane z metalowej siatki. Są małe, około 1,3 x 0,8 x 0,4 m i technicznie łatwe w posługiwaniu się. Ale efektywne ich stosowanie wymaga dużej znajomości zwyczajów ryb: jakie głębokości preferują, jaki rodzaj dna etc. W Finlandii więcierzy używa się głównie do połowu okonia (Perca fluviatilis), ale łowi się nimi także ryby bentosowe.

Projekt „Inteligentne rybactwo (FIN)”

Promocja nieselektywnych metod połowów śródlądowych w Polsce i innych krajach Europy jest celem międzynarodowego projektu współpracy „Inteligentne rybactwo/Fishing Intelligently”, akronim „FIN”, realizowanego jest przez trzy Lokalne Grupy Rybackie (LGR): Zalew Zegrzyński, „Mazurskie Morze” oraz fińską – Lappi (Laponia). LGR to partnerstwa skupiające przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego, w tym rybaków, i społecznego, realizujące opracowane przez siebie strategie rozwoju obszarów rybackich z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMiR) oraz krajowych środków publicznych i prywatnych. W Polsce środki EFMiR i krajowe udostępniane są w ramach Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze” na lata 2014-2020.
Bezpośrednie grupy docelowe projektu obejmują rybaków śródlądowych i wędkarzy w Polsce i Finlandii, którzy skorzystają z lepszych warunków środowiskowych dla rozwoju rybactwa, wyższej jakości i ilości złowionych ryb oraz te części społeczności na obszarach rybackich, które zależą ekonomicznie od działalności sektora rybackiego. Pośrednie grupy docelowe obejmują ogół społeczności obszarów rybackich, turystów i inne podmioty, które będą korzystać z lepszego stanu lokalnych zasobów przyrodniczych i powiązanego rozwoju społeczno-gospodarczego (np. firmy turystyczne).
Na merytoryczne działania projektu „FIN” złożyły się: szkolenie w Laponii polskich rybaków-trenerów, produkcja i zakup sprzętu do nieselektywnych połowów, szkolenie w Polsce szerszej grupy polskich rybaków (przez uprzednio przeszkolonych trenerów) , opracowanie i dystrybucja broszury o nieselektywnych metodach połowów, konferencja pn. „Inteligentne rybactwo” nt. ekologicznych aspektów połowów śródlądowych. Realizacja projektu została przedłużona z powodu pandemii koronawirusa. W związku z tym, planowane na 2020 rok szkolenie polskich rybaków na Zalewie Zegrzyńskim i konferencja, także nad Zalewem, odbyły się w kwietniu i maju 2022 roku.
Więcej informacji na temat projektu i nieselektywnych metod połowów śródlądowych można znaleźć w broszurze „Inteligentne rybactwo. Ekologiczne, ekonomiczne i społeczne efekty nieselektywnych metod połowów w wodach śródlądowych” dostępnej w formie drukowanej w LGD Zalew Zegrzyński, a w formie elektronicznej pod adresem:
http://www.lgdzz.pl/pliki/Promocja/publikacje/Inteligentne_Rybactwo.pdf

821 views

Zamieścił: admin

Udostępnij ten artykuł na
Przeczytaj poprzedni wpis:
Podpisanie umowy na przebudowę ul. Nowej w Tłuszczu

O inwestycji drogowej na ul. Nowej w Tłuszczu wspominaliśmy już kilka razy. Tym razem przyszła pora na kolejny krok, po...

Zamknij