14 września 2018 r. w Gaju odbyły się uroczystości odsłonięcia i poświęcenia Kapliczki Powstańczej – 1863 w miejscowości Gaj na terenie gminy Zabrodzie.
Uroczystość zaplanowano w związku z 100. rocznicą Odzyskania przez Polskę Niepodległości oraz 155. rocznicy Powstania Styczniowego 1863 roku. Organizatorami byli: Związek Piłsudczyków RP, Bractwo Zabrodzkie i Gmina Zabrodzie. Upamiętnienie wielkiego poświęcenia dla Ojczyzny dokonało się w formie kapliczki powstańczej zbudowanej na wzór wcześniej wystawianych drewnianych kapliczek. W Gaju – miejscu, w którym jest mogiła powstańców styczniowych, w lesie, gdzie mogiłę zbiorową upamiętnia metalowy krzyż, stanęła kapliczka powstańcza, a społeczność ziemi zabrodzkiej oddała hołd walczącym za Ojczyznę. W uroczystości udział wzięli: przedstawiciele władz samorządowych, radni i przedstawiciele gminy Zabrodzie, pracownicy i wychowankowie DPS „Fiszor” w Gaju, ZSP w Adelinie, SP w Dębinkach, ZSP w Zabrodziu, Gimnazjum w Zabrodziu, przedstawiciele urzędów, stowarzyszeń, organizacji i instytucji powiatowych, mieszkańcy okolicznych gmin i miejscowości, OSP z Zabrodzia i Słopska. Obchody uświetnił występ Młodzieżowej Orkiestry Dętej „Darmaniasta” z Brańszczyka pod batutą kapelmistrza Dariusza Pieńkosa.
Uroczystości rozpoczęto mszą świętą za poległych. Została odprawiono w Kaplicy Sióstr Benedyktynek Samarytanek pod wezwaniem św. Józefa w Fiszorze przez proboszcza parafii św. Trójcy w Niegowie ks. kan. Andrzeja Rybickiego. Następnie uczestnicy na czele z jeźdźcami konnymi z Tumanku, przeszli do pobliskiego lasu do kapliczki powstańczej. Odmówiono modlitwę, a kapliczkę poświęcił Ksiądz Proboszcz. W obecności delegacje szkół z gminy Zabrodzie oraz sztandarów, odsłonięcia kapliczki powstańczej dokonali: wójt gminy Zabrodzie Tadeusz Michalik, gen. bryg. Konrad Wróbel i płk. Sylwester Raniszewski ze Związku Piłsudczyków RP oraz Siostry Benedyktynki Samarytanki Krzyża Chrystusowego w Niegowie.
Kolejnym punktem uroczystości było odczytanie aktu erekcyjnego budowy kapliczki upamiętniającej 155. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego w Gminie Zabrodzie przez dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury Małgorzatę Wiśniewską i podpisanie dokumentu. Następnie kapsuła wraz z aktem erekcyjnym został zakopana przez wójta Tadeusza Michalika. Opiekę nad kapliczką będą sprawować uczniowie i grono pedagogiczne Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Zabrodziu, co poświadczono specjalnym aktem odczytanym przez płk. Sylwestra Raniszewskiego. Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Gminy Zabrodzie „Bractwo Zabrodzkie” Arkadiusz Redlicki przedstawił zebranym, w jaki sposób doszło do podjęcia decyzji o upamiętnieniu tego miejsca i wybudowaniem kapliczki powstańczej. Taką akcję od dłuższego czasu podejmował Związek Piłsudczyków i 100 – lecie Odzyskania przez Polskę Niepodległości raz 155. rocznica Postania Styczniowego okazała się wspaniałym momentem na odsłonięcie symbolicznej kapliczki powstańczej. – Jest tutaj mogiła powstańców, ale jest to mogiła bezimienna, nie wiemy dokładnie, ilu ich zginęło, wiemy natomiast, kto był dowódcą powstania. Otóż wydarzenia te rozgrywały się 12 marca 1863 roku, dowódcą oddziałów powstańców był Jan Matliński ps. „Janko – Sokół” – mówił prezes Arkadiusz Redlicki. Następnie przedstawił sylwetkę i historię Jana Matlińskiego oraz zdarzeń związanych z mogiłą powstańców. Jan Matliński ps. „Janko – Sokół” urodził się w 1827 roku w Zbuczynie, dzierżawił majątek Świniotop nad Liwcem. Był lekarzem medycyny. Wsławił się podczas Powstania Styczniowego dowodząc wraz z Władysławem Jabłonowskim powstańcami w bitwie pod Węgrowem 3 lutego 1863 r. Mając 2000 kosynierów, 500 strzelców i trochę jazdy, zwycięsko odparł trzy natarcia wojsk rosyjskich. W rejonach Fidestu 12 marca 1863 roku, 200-osobowy oddział powstańców stoczył walkę z przeważającymi liczebnie wojskami carskimi (700 żołnierzy, 20 kozaków). Poległych tam powstańców pochowano na cmentarzu w Kamieńczyku. Powstańcy odparli atak nieprzyjaciela i wycofali się w kierunku Gaju i Zabrodzia. Nad rzeką Fiszor oddział Matlińskiego stoczył kolejną potyczkę z wojskami rosyjskimi. Dla upamiętnienia tej walki w lesie w Gaju 14 września 2018 roku została odsłonięta i poświęcona drewniana kapliczka Powstańców 1863 roku. Historię kapliczek powstańczych 1863 roku przedstawił gen. brygady Konrad Wróbel – inicjator powstawania kapliczek. To właśnie marszałek Józef Piłsudski postanowił upamiętnić każdy Ruch Powstańczy, gdyż uważał, że wielkość naszego narodu znajduje się w roku 1863, w tych pięknych słowach – „Wolność, równość, niepodległość”. Dla niego Powstanie było najważniejszym wydarzeniem w dziejach naszego narodu. Upamiętniał tych powstańców, a Związek Piłsudczyków RP działa dziś zgodnie z Jego dziedzictwem i przesłaniem. Pod kapliczką delegacje złożyły wieńce i zapaliły znicze. Wręczono także ryngrafy powstańcze podmiotom, które wykazują się pracą na rzecz patriotyzmu. Otrzymali wyróżnienie: wójt Zabrodzia Tadeusz Michalik, Stowarzyszenie na Rzecz Gminy Zabrodzie „Bractwo Zabrodzkie”, Siostry Benedyktynki Samarytanki z Niegowa, Zespół Szkolno – Przedszkolny z Zabrodzia, Związek Piłsudczyków RP Okręg Nabużański w Wyszkowie. Na zakończenie zaproszono zebranych na poczęstunek.
/K.W./
